Giorgio Agamben – kolejne części cyklu Homo Sacer po polsku

Nakładem Wydawnictwa IFiS PAN ukazało się pięć części projektu Homo sacer Giorgio Agambena: Stasis. Wojna domowa jako paradygmat polityczny (Homo sacer II, 2), Horkos. Sakrament języka. Archeologia przysięgi (Homo sacer II, 3), Oikonomia. Królestwo i chwała. Przyczynek do teologicznej genealogii ekonomii i rządu (Homo sacer II, 4)/, Opus dei. Archeologia obowiązku (Homo sacer II, 5) Najwyższe ubóstwo. Reguły monastyczne i forma życia (Homo sacer IV, 1), przeł. Piotr Laskowski, Sebastian Matuszewski, Piotr Michalik, red. naukowa Mikołaj Ratajczak (Warszawa 2023). Przekłady publikowane przez Wydawnictwo IFiS PAN przygotowane zostały na podstawie nowej, integralnej edycji projektu Homo sacer z 2018 roku. Dotychczas w języku polskim ukazały się trzy części tego cyklu: Homo sacer. Suwerenna władza i nagie życie (Warszawa 2008), Co zostaje z Auschwitz (Warszawa 2008) oraz Stan wyjątkowy (Kraków 2009).

Wraz z przekładami ukazał się także tom zawierający wszystkie przedmowy i komentarze dodane do polskich przekładów, Studia nad projektem Homo sacer, red. Mikołaj Ratajczak (Warszawa 2023), do pobrania na stronie Wydawnictwa IFiS PAN: https://ifispan.pl/shop/studia-nad-projektem-homo-sacer-mikolaj-ratajczak-red/

Zmarł Daniel Dennett (1942-2024)

19 kwietnia 2024 zmarł Daniel Dennett (ur. 1942), wybitny amerykański filozof. Zajmował się filozofią umysłu i kognitywistyką. W języku polskim opublikowano wiele jego książek: Natura umysłów (tłum. W. Turopolski, Warszawa 1997), Słodkie sny (tłum. M. Miłkowski, Warszawa 2007), Odczarowanie: religia jako zjawisko naturalne (tłum. B. Stanosz, Warszawa 2008), Nauka i religia (wraz z Alvinem Plantingą, tłum. M. Furman i Ł. Kwiatek, Kraków 2014), Dźwignie wyobraźni (tłum. Ł. Kurek, Kraków 2015), Świadomość (tłum. E. Stokłosa, Kraków 2018), Filozofia dowcipu (z Matthew Hurleyem i Reginaldem Adamsem, tłum. R. Śmietana, Kraków 2021), Od bakterii do Bacha (tłum. K. Bielecka i M. Miłkowski, Kraków 2021), Wolna wola (wraz z Gregiem Caruso, tłum. Ł. Kurek, Kraków 2022).

Konferencja EENPS w Krakowie

Wschodnioeuropejska Sieć Filozofii Nauki (EENPS), we współpracy z Interdyscyplinarnym Centrum Etyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, ogłasza piątą konferencję EENPS w Krakowie, która odbędzie się 9-10 września 2024 roku. Konferencja jest całkowicie stacjonarna.

Prelegenci główni

• Kristina Rolin (Uniwersytet w Tampere)

• Federica Russo (Uniwersytet w Utrechcie)

Strona do przesyłania zgłoszeń (do 22 lutego 2024): https://eenps2024.sciencesconf.org/

Organizatorzy zapraszają do nadsyłania streszczeń referatów i propozycji sympozjów w następujących obszarach:

a) Ogólna filozofia nauki

b) Filozofia nauk fizycznych

c) Filozofia nauk biologicznych i medycznych

d) Filozofia nauk społecznych i kognitywistycznych

e) Historia i społeczne studia nad nauką

f) Filozofia nauk formalnych, filozofia matematyki oraz filozofia sztucznej inteligencji

Organizatorzy deklarują szczególne zainteresowanie zgłoszeniami w filozofii medycyny i zdrowia publicznego.

Zmarł Gianni Vattimo

Barcelona, 11.02.2011 , Gianni Vattimo , filósofo italiano © Marcellí Sàenz

Dnia 19 września 2023 zmarł Gianni Vattimo (ur. 4 stycznia 1936), najbardziej znany włoski filozof postmodernistyczny. Jego prace tłumaczono na wiele języków; pięć książek ukazało się też po polsku. Do jego najważniejszych prac należą m.in. Koniec nowoczesności (1985, wyd. polskie 2006) i Społeczeństwo przejrzyste (1989, wyd. polskie 2006).

Dr Marek Pokropski laureatem nagrody naukowej PAN im. Kotarbińskiego

Dr Marek Pokropski (Uniwersytet Warszawski) otrzymał nagrodę naukową Polskiej Akademii Nauk w dziedzinie filozofii im. Tadeusza Kotarbińskiego. Został on nagrodzony za książkę Mechanisms and consciousness: integrating phenomenology with cognitive science. Ukazanie się książki wcześniej anonsowaliśmy już na wortalu filozofia.pl.

Nagrody w kilku dziedzinach przyznał na posiedzeniu plenarnym 24 listopada 2022 r. Wydział I Nauk Humanistycznych i Społecznych PAN. Książka dr. Pokropskiego została zgłoszona przez Komitet Nauk Filozoficznych PAN. Jak wskazał w uzasadnieniu tej kandydatury wiceprzewodniczący KNF i zarazem przewodniczący Komisji ds. badań w zakresie filozofii i ich upowszechniania KNF prof. Marcin Miłkowski, monografia ta jest „pierwszą na świecie pracą łączącą neomechanistyczne podejście do wyjaśniania zjawisk świadomości z namysłem fenomenologicznym”.

„Wynikiem analiz dr. Pokropskiego jest stwierdzenie, że fenomenologia może dostarczyć istotnych ograniczeń, które powinny być uwzględniane w kauzalnym modelowaniu zjawisk umysłowych, czyli zanalizowanych fenomenologicznie przeżyć świadomych. […] Swoje tezy podbudowuje na gruncie tzw. fenomenologii znaturalizowanej, która odbiega od klasycznej fenomenologii – odróżnianej przez autora bardzo wyraźnie od zwykłej metody introspekcyjnego badania zjawisk umysłowych”  – czytamy w uzasadnieniu. Prof. Miłkowski uznał też, że praca ta „może przyczynić się do uwzględnienia bogatej tradycji fenomenologicznej ze współczesnymi badaniami nad świadomością w neuronauce i psychologii poznawczej”.

Informacje o monografii dostępne są na stronie internetowej wydawcy (Routledge).

Niedawno ukazała się też recenzja nagrodzonej książki na stronie internetowej Notre Dame Philosophical Reviews.

Dr Marek Pokropski jest adiunktem na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Pracuje w Zakładzie Historii Filozofii Nowożytnej. Specjalizuje się w fenomenologii, filozofii umysłu i filozofii kognitywistyki.

Jan Hertrich-Woleński profesorem honorowym Uniwersytetu Jagiellońskiego

Prof. Jan Hertrich-Woleński, fot. Uniwersytet Jagielloński

W dniu 17 października 2022 Uniwersytet Jagielloński nadał tytuł profesora honorowego Janowi Hertrichowi-Woleńskiemu, wybitnemu filozofowi analitycznemu, logikowi, znawcy dorobku Szkoły Lwowsko-Warszawskiej, członkowi Polskiej Akademii Umiejętności, Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Polskiej Akademii Nauk i Academia Europaea, laureatowi wielu krajowych i międzynarodowych nagród, w tym Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, zwanej „polskim Noblem”. Jest autorem ponad 2000 publikacji. Serdecznie gratulujemy!

Cezary Cieśliński laureatem nagrody FNP

Profesor Cezary Cieśliński z Wydziału Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2021 w obszarze nauk humanistycznych i społecznych za rozwiązanie kluczowych problemów deflacjonistycznej teorii prawdy. Gratulujemy!

KNF: Sprzeciw wobec trybu wprowadzania zmian w wykazie czasopism naukowych i recenzowanych materiałów konferencyjnych

Komitet Nauk Filozoficznych wyraża zdecydowany sprzeciw wobec trybu wprowadzania przez Ministra Edukacji i Nauki zmian w wykazie czasopism naukowych i recenzowanych materiałów konferencyjnych z dn. 9 lutego 2021. Wykaz ten zawiera zmiany, które są oceniane przez polskie środowisko akademickie, w tym przez KRASP, jako arbitralne i niezgodne z prawem. 

Komitet Nauk Filozoficznych stoi na stanowisku, że z racji na wymóg przejrzystego kształtowania stabilnej polityki naukowej oraz w świetle obowiązującego prawa wykaz powinien być zmieniany wyłącznie w wyniku obowiązujących procedur, a podstawy zmian powinny być podawane do publicznej wiadomości. Wprowadzone w wykazie zmiany Komitet ocenia nie tylko jako niezgodne z prawem, ale także jako głęboko niesprawiedliwe, gdyż podważające zasady obiektywnej oceny w nauce. Podważają one także zaufanie do stabilności i obiektywności systemu oceny pracy naukowej, a także zagrażają autonomii badań naukowych.

Zaznaczyć należy, że czasopisma mające szczególne znaczenie dla kultury, społeczeństwa i gospodarki powinny być oceniane nie przez zmianę punktacji czasopism naukowych, lecz przez opracowanie odpowiednich wskaźników wpływu, wskazujących na ich wagę w ocenie jednostek naukowych. Dotyczy to także czasopism o charakterze publicystycznym, które zostały niesłusznie dołączone do wykazu jako czasopisma filozoficzne, mimo że nie mają w ogóle charakteru recenzowanych wydawnictw naukowych.

Komitet wyraża zaniepokojenie brakiem właściwej reakcji na inne głosy protestu wobec kształtu opublikowanej listy ze strony ministerstwa.

Oświadczenie Komitetu Nauk Filozoficznych PAN ws. nagonki na ks. prof. Alfreda Wierzbickiego

Komitet Nauk Filozoficznych Polskiej Akademii Nauk zdecydowanie sprzeciwia się rozpętanej obecnie nagonce na ks. dr. hab. Alfreda Wierzbickiego. Każda nagonka jest zjawiskiem społecznie niepożądanym, a w tym wypadku szczególnie, gdyż jej powodem jest udzielenie pomocy osobie, wobec której zastosowano nadmierne środki przymusu państwowego, środki nieproporcjonalne do jej czynów i zagrożenia porządku publicznego z jej strony. Występowanie w obronie zasady proporcjonalności jest prawem i powinnością obywatela, a zwłaszcza filozofa, jest to bowiem zasada filozoficzna, leżąca u podstaw naszej kultury prawnej.

Komitet Nauk Filozoficznych sprzeciwia się zwłaszcza nieuprawnionym żądaniom usunięcia ks. dr. hab. Alfreda Wierzbickiego z Uniwersytetu z powodów, które nie mają nic wspólnego z jakimikolwiek naruszeniami rzetelności naukowej czy etyki zawodowej. Tylko tego rodzaju naruszenia mogą być podstawą zwolnienia z pracy. Wszelkie inne, zgodne z prawem działania mieszczą się w pełni w ramach swobód obywatelskich.

Przy tej okazji Komitet apeluje do Rektorów, aby – mając na względzie powagę Uniwersytetu – nie czuli się zobowiązani do wydawania pośpiesznych oświadczeń pod presją tak zwanej opinii publicznej.

Stanowisko Komitetu zostało wprawdzie sprowokowane konkretnym przypadkiem konkretnej osoby, traktowane być jednak powinno ogólniej, mianowicie jako głos w debacie nad próbami ograniczania wolności wypowiedzi oraz uniemożliwiania ważnych społecznie działań, które w ostatnich latach coraz śmielej podejmowane są wobec pracowników akademickich przez skrajnych przedstawicieli różnych krańców politycznego spektrum.

27 podróży filozoficznych. Przewodnik (nie tylko) Pascala

Z okazji 60. Tygodnia Filozoficznego ukazało się 27 podróży filozoficznych. Przewodnik (nie tylko) Pascala. Zbiór popularnych tekstów pod redakcją M. Iwanickiego i J. Jarockiego jest kontynuacją opublikowanych w zeszłym roku 13 podróży filozoficznych. W środku znaleźć można artykuły znakomitych uczonych, m.in. Tima Maudlina, Shelly’ego Kagana, Paula Boghossiana czy Simona Blackburna. Nie zabrakło również polskich filozofów: Jana Woleńskiego, Jacka Wojtysiaka oraz Wojciecha Lewandowskiego. Autorzy mierzą się z różnymi odsłonami współczesnych sporów pomiędzy potocznym, naukowym i filozoficznym obrazem świata. W tym kontekście podejmują tak różne zagadnienia jak początek i struktura wszechświata, relacja nauki do filozoficznego naturalizmu, badania nad umysłem, a nawet sens życia. Zapraszamy do lektury, życząc owocnych podróży filozoficznych!

XIV Zlot Filozoficzny

Serdecznie zapraszamy na XIV edycję Zlotu Filozoficznego, który odbędzie się w dniach 30 czerwca – 2 lipca 2018 r. w Łodzi.

Zlot Filozoficzny jest konferencją naukową skierowaną do studentów, doktorantów oraz pracowników naukowych zajmujących się filozofią oraz dziedzinami jej pokrewnymi. Konferencja organizowana jest co roku przez Ośrodek Badań Filozoficznych oraz jeden z lokalnych uniwersytetów. W tym roku organizatorem lokalnym jest Uniwersytet Łódzki.

Celem Zlotu jest zaprezentowanie stanu najnowszych badań podejmowanych w obszarze filozofii. Wydarzenie sprzyja integracji uczestników o różnym stopniu doświadczenia oraz pochodzących z różnych ośrodków badawczych. Podczas konferencji wystąpienia studentów i doktorantów towarzyszą wystąpieniom uznanych badaczy.

W tym roku gośćmi Zlotu będą między innymi Witold Hensel, Natasza Szutta, Zsófia Zvolenszky oraz Alfredo Vernazzani.

Po konferencji organizatorzy planują wydanie numeru specjalnego Internetowego Magazynu Filozoficznego HYBRIS z wybranymi tekstami uczestników.

Języki konferencji: polski, angielski.

Na zgłoszenia (abstrakt wystąpienia, max 250 słów po polsku lub po angielsku, w dokumencie word na adres zlot@obf.edu.pl) czekamy do 31 maja!

Więcej informacji na stronie internetowej Zlotu: http://zlot.obf.edu.pl 

Bernard Linsky: Notes on Bertrand Russell’s Lectures on Logic 1910 and 1914

W dniu 2 lutego 2018 o godzinie 10:30 prof. Bernard Linsky (University of Alberta) wygłosi wykład Notes on Bertrand Russell’s Lectures on Logic 1910 and 1914 w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, ul. Krakowskie Przedmieście 3 (sala Kotarbińskiego, tj. 209).

Profesor Linsky jest m.in. renomowanym badaczem spuścizny Bertranda Russella i jego rękopisów. Jego aktualne badania obejmują kontakty Russella z Leonem Chwistkiem oraz debatę Chwistka z Romanem Ingardenem.

Cezary Cieśliński: The Epistemic Lightness of Truth

Nakładem wydawnictwa Cambridge University Press ukazała się monografia Cezarego Cieślińskiego z Instytutu Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego pt. The Epistemic Lightness of Truth: Deflationism and its Logic (Cambridge 2017).

Wykład prof. Raimonda Gaity na UJ

W dniach 6-7 listopada 2017 WZiKS UJ odwiedzi brytyjsko-australijski filozof Raimond Gaita (King’s College London / University of Melbourne). Profesor Gaita wygłosi dwa – współorganizowane przez Instytut Psychologii Stosowanej UJ, a także Instytut Filozofii UJ – wykłady otwarte zatytułowane: „Remorse and Moral Identity” oraz „The Fragility of the Idea of Common Humanity”, a także przeprowadzi – wspólnie z dr. Konradem Banickim – seminarium poświęcone pojęciu zaburzenia osobowości. Wszyscy zainteresowani mogą wziąć do udziału w wydarzeniu (linki do rejestracji znajdują się poniżej):

(1) https://www.eventbrite.co.uk/e/remorse-and-moral-identity-a-lecture-by-professor-raimond-gaita-tickets-37723861084?aff=es2
(2) https://www.eventbrite.co.uk/e/the-fragility-of-the-idea-of-a-common-humanity-a-lecture-by-professor-raimond-gaita-tickets-37723799901?aff=es2
(3) https://www.eventbrite.co.uk/e/personality-disorders-between-fact-and-value-a-seminar-by-professor-raimond-gaita-konrad-banicki-phd-tickets-37723670514?aff=es2

Cracow Workshops in Analytical Philosophy

Serdecznie zapraszamy do nadsyłania zgłoszeń na Krakowskie Warsztaty z Filozofii Analitycznej (Cracow Workshops in Analytical Philosophy), które odbędą się w dniah 7-9 lipca 2017. Call for papers trwa do końca maja. Gośćmi specjalnymi tegorocznej edycji warsztatów są: Christopher Daly (Manchester), Frank Jackson (ANU), Tadeusz Szubka (Szczecin) oraz Esa Diaz-Leon (Barcelona). Szczegółowe informacje znajdują się na stronie internetowej (link).

Tajemnica istnienia – 6. spotkanie Klubu „Filozofuj!” w Poznaniu

W imieniu organizatorów serdecznie zapraszamy na szóstą debatę Klubu „Filozofuj!”, która odbędzie się w Poznaniu. 27 maja, w sobotę, o godz. 16.00 w Bibliotece Kórnickiej przy Starym Rynku dyskutować będą: dr Tomasz Albiński (UAM) i dr. Bartłomiej Skowron (PW). Debata dotyczyć będzie problematyki istnienia. Dyskutanci zastanawiać będą się nad tym co istnieje, skąd pochodzi i dlaczego istnieje raczej coś niż nic. Szczegółowe informacje znajdują się tutaj (link).

Quo vadis, Metaphysics?

W dniach 26 – 29 września 2017 r. w Warszawie odbędzie się międzynarodowa konferencja: Quo Vadis, Metaphysics? Dedicated to Peter van Inwagen to commemorate his 75th birthday. Szczegółowe informacje dostęne są tutaj (PDF). W imieniu organizatorów serdecznie zapraszamy!

3rd Avant Conference Trends in Interdisciplinary Studies: Understanding Social Cognition

W dniach 20-22 października 2017 w Lublinie odbędzie się trzecia konferencja naukowa czasopisma Avant Trends in Interdisciplinary Studies: Understanding of Social Cognition. Głównym organizatorem konferencji jest Ośrodek Badań Filozoficznych, zaś współorganizatorami Villanova University, UMCS, KUL i IFiS PAN.

Gośćmi specjalnymi konferencji będą m.in.:

  • Daniel Dennett (Tufts University, USA)
  • Morana Alač (University of California San Diego, USA – online)
  • Stephen Cowley (University of Southern Denmark)
  • Arkadiusz Gut (Catholic University of Lublin)
  • Robert Rupert (University of Colorado Boulder, USA)
  • Judith Simon (University of Hamburg, Germany)
  • Deborah Tollefsen (University of Memphis, USA)
  • Robert Wilson (University of Alberta, Canada)

Szczególy na stronie internetowej.

Filozofia kognitywistyki: Wyjaśnianie za pomocą reprezentacji mentalnych

wyjasnianie_okladkaZapraszamy na sympozjum poświęcone książce dr. Pawła Gładziejewskiego „Wyjaśnianie za pomocą reprezentacji mentalnych: Perspektywa mechanistyczna” (Wydawnictwo UMK, seria „Monografie FNP”), które odbędzie się w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN (Pałac Staszica, ul. Nowy Świat 72, Warszawa, sala 164) w ramach seminarium „Filozofia kognitywistyki” dnia 21 listopada 2016.

W sympozjum udział wezmą: dr hab. Robert Poczobut, prof. UwB, dr hab. Marcin Miłkowski, prof. IFiS PAN, dr Paweł Gładziejewski (IFiS PAN), dr Paweł Grabarczyk (UŁ), mgr Krystyna Bielecka (UW), dr Witold Hensel (UwB) oraz dr Piotr Kozak (UW).

Szczegółowy program zostanie podany niebawem.

Wybrane głosy w dyskusji zostaną opublikowane na łamach czasopisma „Filozofia Nauki” w roku 2017.

Rozstrzygnięto konkurs „Pomniki myśli…”

Ministe23cc7c4b2c0e62950ef681f785dbf179rstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego rozstrzygnęło konkurs „Pomniki polskiej myśli filozoficznej, teologicznej i społecznej XX i XXI wieku”. Na stronie KUL opublikowano streszczenie projektu prof. Agnieszki Kijewskiej, której projekt uzyskał najwyższą lokatę. Ze względu na to, że wśród laureatów są też czynni politycy, wyniki wzbudzają liczne dyskusje; m.in. na temat wyników konkursu i jego przebiegu krytycznie wypowiedział się prof. Jan Woleński oraz była minister prof. Barbara Kudrycka. Skład komisji konkursowej przypomina też portal oko.press, który poprosił też o udostępnienie dokumentacji.

Szok: Leśniewski zwolennikiem powszechników!

Lesniewski_02-390x390W archiwach Polskiego Towarzystwa Filozoficznego udało odnaleźć się notatki Stanisława Leśniewskiego, w których przyznaje, że istnieją powszechniki, a opracowaną przez siebie mereologię nazywa „wyrafinowanym żartem formalnym”. W rękopisie Leśniewski krytykuje reizm Kotarbińskiego, wykazując, że niezbędne przyjęcie jest istnienia niezależnych od umysłu idei platońskich: „dowód słuszności tego twierdzenia jest oczywisty, lecz nie zmieści się niestety na marginesie tej kartki”.

Prima aprilis.